Tiêu chuẩn kỹ thuật thiết yếu trong thiết kế phòng mổ

     Phòng mổ là khu vực đặc biệt, nơi mọi yếu tố kỹ thuật đều phải được tối ưu hóa để hỗ trợ các ca phẫu thuật phức tạp và bảo vệ tối đa cho bệnh nhân khỏi nguy cơ nhiễm trùng và các rủi ro khác. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật là bắt buộc để phòng mổ đạt chuẩn hoạt động.

Tiêu chuẩn về vô trùng thiết bị

     Đảm bảo môi trường vô trùng là tiêu chí quan trọng nhất của phòng mổ. Điều này liên quan đến cả thiết bị được sử dụng và không khí, bề mặt trong phòng.

• Thiết bị vô trùng: Tất cả các thiết bị y tế, dụng cụ phẫu thuật, vật tư tiêu hao... được sử dụng trong phòng mổ phải được tiệt trùng tuyệt đối trước khi đưa vào khu vực vô khuẩn và đảm bảo duy trì trạng thái vô trùng trong suốt quá trình phẫu thuật. Quy trình xử lý và tiệt trùng dụng cụ phải tuân thủ các tiêu chuẩn y tế nghiêm ngặt.

• Tiêu chuẩn phòng sạch: Phòng mổ cần đạt tiêu chuẩn phòng sạch theo quy định. Tại Việt Nam, các phòng mổ bệnh viện thường phải đạt cấp độ ISO 7 (Class 10.000 theo tiêu chuẩn cũ). Tiêu chuẩn này quy định giới hạn về số lượng hạt bụi và vi sinh vật trong không khí. Việc đạt tiêu chuẩn phòng sạch đòi hỏi thiết kế hệ thống xử lý không khí đặc biệt để cung cấp khí sạch đã lọc bỏ hạt bụi và vi sinh vật, đồng thời duy trì áp suất dương trong phòng mổ so với khu vực lân cận để ngăn khí bẩn xâm nhập.

Tiêu chuẩn về hệ thống điện

     Hệ thống điện trong phòng mổ phải đảm bảo tính ổn định, an toàn và liên tục để cung cấp năng lượng cho các thiết bị y tế quan trọng.

• Cung cấp đầy đủ và liên tục: Nguồn điện cần được cung cấp đầy đủ công suất để vận hành tất cả các thiết bị trong phòng mổ đồng thời. Quan trọng hơn, nguồn điện phải liên tục, không bị gián đoạn ngay cả khi có sự cố lưới điện chung.

• Nguồn điện dự phòng: Phòng mổ cần có nguồn điện dự phòng (máy phát điện, hệ thống UPS) có khả năng tự động chuyển đổi nhanh chóng khi nguồn điện chính bị mất. Điều này đảm bảo các thiết bị y tế quan trọng (máy thở, máy theo dõi, đèn mổ...) vẫn hoạt động bình thường trong suốt ca mổ, tránh gây nguy hiểm cho bệnh nhân.

• Nối đất riêng: Hệ thống điện trong phòng mổ cần được nối đất riêng biệt và an toàn để giảm thiểu nguy cơ rò rỉ điện, giật điện và nhiễu điện từ ảnh hưởng đến hoạt động của các thiết bị y tế nhạy cảm.

Tiêu chuẩn về hệ thống ánh sáng

     Hệ thống chiếu sáng trong phòng mổ cần đảm bảo cung cấp đủ ánh sáng với chất lượng phù hợp cho các thao tác phẫu thuật.

• Tiêu chuẩn chiếu sáng chuyên biệt: Mỗi phòng mổ cần tuân theo các tiêu chuẩn chiếu sáng riêng biệt về cường độ ánh sáng, nhiệt độ màu, chỉ số hoàn màu (CRI) và khả năng kiểm soát bóng đổ.

• Chiếu sáng nhân tạo trong khu vô trùng: Khu vực vô trùng (trường mổ) cần được trang bị ánh sáng nhân tạo chất lượng cao để đảm bảo tầm nhìn rõ ràng, chính xác các chi tiết giải phẫu. Ánh sáng tự nhiên thường khó kiểm soát về độ sạch và không phù hợp.

• Chiếu sáng cục bộ và tổng thể: Hệ thống chiếu sáng phải được chia thành chiếu sáng cục bộ (đèn mổ chuyên dụng, tập trung ánh sáng vào trường mổ) và chiếu sáng tổng thể (đèn chiếu sáng chung cho toàn bộ phòng mổ). Hệ thống đèn mổ cần có khả năng điều chỉnh cường độ, vị trí và không tạo bóng đổ làm cản trở phẫu thuật viên.

Tiêu chuẩn về chất lượng không khí

     Chất lượng không khí là yếu tố sống còn để duy trì môi trường vô khuẩn trong phòng mổ.

• Cung cấp khí sạch và tiệt trùng: Không khí bên trong phòng mổ cần được xử lý bởi hệ thống HVAC chuyên biệt để cung cấp khí sạch đã được lọc (qua bộ lọc HEPA/ULPA) và đảm bảo các thông số về nhiệt độ, độ ẩm, và áp suất (duy trì áp suất dương) theo tiêu chuẩn. Luồng khí sạch sẽ đẩy các hạt bụi và vi sinh vật ra khỏi khu vực làm việc.

• Hạn chế nhiễm trùng: Phòng mổ cần đạt tiêu chuẩn về chất lượng không khí để hạn chế tối đa việc nhiễm trùng vùng mổ cho bệnh nhân và tránh làm vi khuẩn gây hại lây lan ra môi trường ngoài qua hệ thống thông gió. Hệ thống hút khí thải gây mê và khí ô nhiễm khác cũng là một phần quan trọng của tiêu chuẩn này.

Yêu cầu về nội thất phòng mổ 

     Nội thất phòng mổ cần được lựa chọn và thiết kế dựa trên các tiêu chí về vệ sinh, an toàn và độ bền để phù hợp với môi trường làm việc đặc thù.

• Cửa phòng mổ: Sử dụng loại cửa chuyên dụng cho phòng mổ, thường là cửa tự động hoặc bán tự động (cửa mở bằng khuỷu tay hoặc chân) để các bác sĩ và nhân viên y tế (đã mặc trang phục vô khuẩn) không phải chạm tay vào tay nắm cửa. Điều này giúp giảm nguy cơ lây lan vi khuẩn và đảm bảo vô trùng khi di chuyển giữa các khu vực.

• Vách phòng mổ: Vách (tường) phòng mổ phải được làm bằng vật liệu có bề mặt nhẵn, không có mạch nối hoặc khe hở dễ bám bụi và vi khuẩn. Vật liệu cần có khả năng chống cháy theo quy định, chống bám vi khuẩn (có thể là panel kháng khuẩn như đã thảo luận trước đó), chống hóa chất (để chịu được hóa chất tẩy rửa, khử trùng) và dễ dàng vệ sinh, lau chùi thường xuyên.

• Đèn chiếu sáng: Đèn chiếu sáng tổng thể thường sử dụng đèn âm trần để đảm bảo bề mặt trần phẳng, không có các chi tiết lồi ra nơi bụi và vi khuẩn có thể bám vào đèn.

• Tủ đựng thiết bị: Tủ đựng thiết bị y tế và dụng cụ thường được thiết kế âm bên trong vách phòng mổ để tiết kiệm không gian, giảm các góc cạnh nhô ra và tạo vẻ gọn gàng, dễ vệ sinh. Tủ thường được làm bằng chất liệu inox chuyên dụng (chống gỉ sét, dễ vệ sinh) và được bố trí gần với khu vực phẫu thuật để nhân viên y tế dễ dàng lấy và cất giữ thiết bị.